تحقيق حاضرازپيش گفتار،سه بخش ويك نتيجه تشكيل شده است.
درپيش گفتاربه بيان برخي ازابعاد وجوانب موضوع ،اهميت آن ،اهداف وانگيزه هاي تحقيق ، مسئله اصلي، فرضيه ،روش تحقيق ،نوع منابع استفاده شده وبرخي ازدشواري هاي كارپرداخته شده است.
بخش اول به بيان حيات كاشاني ورفع ابهامات ،اشتباهات وتناقضاتي كه درباره نام وزندگي وآثار او به وجود آمده پرداخته وتحقيق مبسوطي درزمينه اثبات تشيع اين طلايه دارعرفان شيعي صورت گرفته است.دراين تحقيق پس ازاستخراج آياتي كه درشأن اهل بيت عليهم السلام تأويل شده ،شبهات موجود دربرخي ازكتب ايشان نيز بررسي ودرادامه به تطبيق آراء كاشاني با مختصات شيعي چون نفي جبر و اختيار، رجعت، عصمت و غيره پرداخته ايم. يكي از نكات مهم ديگر كه در اين بخش مطرح است، ارائه آثار كاشاني به ترتيب زمان نگارش آنها و نيز صحت انتساب كتاب « تأويلات » به ايشان مي باشد.
در بخش دوم پس از نگاهي به تاريخ تفسير و تأويل، به معرفي و توضيح اين دو اصطلاح كليدي، تبيين جايگاه هر كدام و نيز وجوه اشتراك و افتراق آنها پرداخته و در ادامه به سير اجمالي تأويل نگاري، نحله هاي تأويلي و تفاوتهاي آنها با يكديگر و سپس به نامهاي ديگر حوزه تأويل نگاري مانند اشاره، فهم، استنباط، تفسير، تلقي و مس، كشف و غيره پرداخته و از اين ميان اصطلاح « تأويل عرفاني» را به عنوان تعريفي جامع و مانع برگزيده ايم. پس از آن مباني تأويل عرفاني را در پنج بخش:مباني عمومي ( قرآن و حديث) ، جامعه شناختي، زبان شناختي و مباني نظري و عملي پي گرفته و در ادامه نيز به تاييد اين مباني توسط كاشاني و ارائه ملاكهاي تأويل عرفاني توسط ايشان اشاره شده است.
بخش سوم، بخش اصلي تحقيق است كه در آن تمامي آياتي كه موضوعات عرفان نظري در آنها مورد تأويل قرار گرفته، به مثابه « فرهنگ موضوعي تأويل عرفان نظري» گرد هم آمده و مورد ترجمه قرار گرفته اند. در اين بخش تمامي آيات تأويل شده مربوط به هر يك از مباني عرفان نظري از قبيل: وحدت وجود، وحدت و كثرت، اسماء و صفات الهي، اعيان ثابته، انسان كامل، حقيقت محمديه، ولايت،فيض اقدس و فيض مقدس و غيره در ذيل موضوع آن و براساس ترتيب آيات طبقه بندي شده اند. كه ميتواند راهنماي جامعي براي نشان دادن مباني عرفان نظري در آيات قرآن باشد.
از نتايج مهم اين بحث، علاوه بر اثبات تشيع كاشاني و صحت انتساب كتاب تأويلات به ايشان، اين است كه جناب كاشاني به واسطه شخصيت علمي وعرفاني والا و جامعيت كم نظيرش و با رعايت ملاكهاي تأويل عرفاني و بدون عدول از اصول و قواعد تفسير ظاهري، از قبيل مباحث لغوي و ادبي و صرف و نحو عربي، به خوبي از عهده تأويل آيات الهي و تطبيق مسائل عرفاني با آنها برآمده و با خامه شيواي خود چنان تصويري چشم نواز و دلنشين از حقايق الهي نگارگري كرده كه كمتر عارفي را توفيق اينچنيني دست داده است.
اميد است اين تحقيق، با همه نواقص و ناشايستگي هايش، توانسته باشد برخي از ابعاد موضوع را روشن ساخته و به درك بهتر آن كمك كند.
فهرست مطالب
چكيده پايان نامه……………………………………………………………………………..1
پيش گفتار………………………………………………………………………………….3
بخش اول : ………………………………………………………………………………..9 حيات ، مذهب و آثاركاشاني
بخش دوم :……………………………………………………………………………….47 مباني تأويل عرفاني ازمنظر كاشاني
بخش سوم :………………………………………………………………………………71 فرهنگ موضوعي مباني عرفان نظري كتاب تأويلات القرآن الكريم
ضمائم : ……………………………………………………………………………….401 جداول ونمودارهاي درصد فراواني آيات تأويلي
فهرست منابع و مأخذ…………………………………………………………………….409 Abstract
آمار مطالب
آمار کاربران
کاربران آنلاین
آمار بازدید
عضویت سریع
